جمعیت شیر و خورشید سرخ نخستین سازمان خیریه ایران بود که عهدهدار وظایف مهم و متعددی در مسائل مربوط به امداد رسانی در حوادث غیر مترقبه و امدادی، تأسیس بیمارستان و درمانگاه، تهیه دارو و تجهیزات پزشکی، تربیت پرستار، نگهداری از کودکان بی سرپرست، ارائه برنامههای ویژه برای جوانان و برخی فعالیتهای عمرانی در داخل و خارج از کشور بود. این جمعیت در سال ۱۳۰۱ شمسی با کوشش و پیگیری دکتر امیراعلم تنظیم و تاسیس گردید. نام جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تغییر یافت.
بعضی معتقدند که سالهای بدون فعالیت برای جمعیت شیر و خورشید سرخ و عدم پیگیری موثر ایران برای احیای آن، همچنین درخواست اسراییل برای تاسیس سازمانی بینالمللی با اهداف مشابه و با نام و نشان ستاره سرخ داود[۱]، موجب گردید تا کنوانسیون ژنو در دسامبر ۲۰۰۵ با تصویب «پروتوکل الحاقی ۳» نشان سومی را به دو نشان قبلی اضافه نمود، بنام کریستال سرخ .
اینکار بمنظور جلب مشارکت کشورها و جمعیتهای دیگری که مایل به استفاده از دو نشان صلیب یا هلال نیستند، همچون یهودیان(اسراییل)، بودیسم یا هندوییسم و غیره انجام گرفت.
بدین ترتیب از سال ۲۰۰۶ حرکت جدیدی با عنوان صلیب سرخ، هلال احمر، کریستال سرخ[۲] راه اندازی شد .[۳]
تاریخچه تاسیس
در سال ۱۳۰۱ خورشیدی دکتر امیر اعلم مدیر بهداری استان خراسان بود. پس از زلزله ویرانگر بجنورد، دکتر امیر اعلم به نزد احمد شاه می رود و برای بنیان نمودن جمعیت شیر و خورشید ایران پروانه می خواهد تا کمکهای خارجی را به هنگام اسیبهای طبیعی به ایران جلب کند. پس از بنیان این جمعیت بی درنگ عضو کمیته فدراسیون بینالمللی صلیب سرخ و هلال احمر (IFRC) می شوند و علامت شیر و خورشید سرخ را ثبت می نماید.[۴]
نشان
پرچم جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران
در سال ۱۹۲۹کنوانسیون ژنو در سومین نشست خود پس از به پایان رسیدن جنگ جهانی اول که در کشور سویس و شهر ژنو برگزار شد نماینده دولت ایران و دولت ترکیه از شرکت کنندگان در کنفرانس خواستند که نشان شیر و خورشید (ایران) و هلال احمر (ترکیه) در سراسر دنیا به رسمیت شناخته شود. .این کنوانسیون پروانه داد که ایران از نشان خود یعنی نشان شیر و خورشید سرخ ایران و ترکیه از نشان هلال احمر استفاده کنند و این دو نشان از جانب کنوانسیون به رسمیت شناخته شد.[۵]
در سال۴ سپتامبر۱۹۸۰ پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، حکومت اسلامی رسما اعلام کرد که نشان شیر و خورشید را دیگر استفاده ننموده از این پس فقط از نشان هلال احمر استفاده خواهد نمود.در۲۳ ژوئیه۲۰۰۰ حکومت جمهوری اسلامی به دولت سویس اعلام داشت که حق این را محفوظ می دارد که هر گاه که بخواهداز نشان شیر و خورشید سرخ دوباره استفاده کند و از وزارت خارجه سویس در خواست کرد که دولت سویس دیگر کشورهای عضو کنوانسیون ژنو۱۹۴۹ از تصمیم جمهوری اسلامی ایران آگاه سازد.[۶]
تاریخچه ورود ایران به کنوانسیون بینالمللی صلیب سرخ
نخستین کوشش ایرانیان برای پیوستن به کنوانسیونهای بینالمللی در مورد تشکیلات بینالمللی صلیب سرخ به دوران پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار باز میگردد. ایران در زمان حکومت او و در دسامبر سال ۱۸۷۴/شوال ۱۲۹۱، کنوانسیون مصوب ۱۸۶۴ ژنو را پذیرفت. اما عملاً برای دهها سال پس از این تاریخ هیچگونه اقدامی برای تأسیس مؤسسه، یا سازمانی که عامل اجرایی این کنوانسیون در ایران باشد صورت نگرفت. در طی این سالها، جدیترین کوشش ایران در این زمینه، اعزام نمایندهای به سومین کنفرانس بینالمللی صلیب سرخ در ژنو در سال بود. در این کنفرانس، عبدالصمد ممتازالسلطنه سیاستمدار و وزیر مختار وقت ایران در پاریس، نقش بسیار مهمی در تبیین نگرش جوامع اسلامی به نشان بینالمللی صلیب سرخ داشت و توانست موافقت کنفرانس را در پذیرش نشان شیر خورشید سرخ به عنوان نشان رسمی دولت ایران برای جمعیت خود اخذ نماید. این نشان چند سال بعد از این زمان مورد تأیید کنفرانس دیپلماتیک صلیب سرخ در ژنو نیز قرارگرفت. اگر چه همچنان هیچ نهادی از سوی دولت ایران برای انجام وظایف مربوط به صلیب سرخ بوجود نیامد. فعالیتهای مربوط به این مؤسسه تنها در اثر کوششهای شخصی افراد و به صورت غیرمتواتر انجام میشود. از جمله، تلاشهای دکتر امیرخان اعلم (مشهور به امیراعلم، از جمله دانش آموختگان ایرانی در اروپا در رشته پزشکی و از بنیانگذاران چند بیمارستان به سبک غربی در ایران) در خلال جنگهای داخلی ایران بین مستبدین و مشروطه خواهان در سالهای پس از پیروزی انقلاب مشروطیت ایران بود.
ایران، تنها استثنای جهان
یک دهه بعد از اتمام جنگ جهانی اول، کنفرانس مهم دیپلماتهای جهان در سال ۱۹۲۹ میلادی در شهر ژنو، عرصه بسیار مهمی برای کسانی بود که می کوشیدند از آنچه «فجایع جنگ» می نامیدند، بکاهند. یکی از موضوعات اصلی این کنفرانس نیز، مصونیت امدادرسانان در زمان جنگ بود که با توجه به چندین تجربه موفق قبلی، با استقبال اکثر کشورهای جهان همراه بود.کشورهای مصر و ترکیه رسما درخواست کردند که کشورهای اسلامی اجازه داشته باشند، از آرم «هلال احمر» برای گروههای امدادرسان در زمان جنگ استفاده کنند. کشور ایران نیز رسما در خواست کرد که به جای صلیب سرخ و هلال احمر، آرم ویژه خود را داشته باشد: «شیر و خورشید سرخ» که نمادی ملی بود و بر پرچم ایران نیز جای داشت. این درخواستها مباحث گستردهای را به دنبال داشت و با مخالفتهای بسیاری نیز رو به رو شد. کشورهای جهان در پایان در برابر درخواست ایران سر تعظیم فرود آوردند اما برای استفاده از هلال احمر، استفاده از این آرم را به کشورهای مصر و ترکیه محدود کردند و سالها بعد کشورهای اسلامی دیگر نیز اجازه یافتند تا از هلال احمر استفاده کنند.
تاسیس جمعیت شیر و خورشید سرخ
نخستین رویکرد تشکیل مؤسسه خیریه امدادی در ایران تحت حمایت دولت در سال ۱۳۰۱ خورشیدی صورت گرفت. در این سال به کوشش دکتر امیراعلم اقداماتی برای تأسیس شیر و خورشید با حمایت دولت انجام شد. در سال ۱۳۰۱، دکتر امیراعلم مقررات وضع شده از سوی صلیب سرخ جهانی برای جمعیتها را ترجمه و در اختیار احمد شاه قاجار، پادشاه وقت ایران قرارداد تا شاه آن را مطالعه کرده و مقدمات تشکیل جمعیت فراهم شود. بر اساس این متن ترجمه شده، نظامنامه اساسی (اساسنامه) جمعیت شیرو خورشید سرخ ایران تهیه و در اسفند ماه ۱۳۰۱ شمسی به امضای ولیعهد، محمد حسن میرزای قاجار رسید. این اساسنامه در ۱۰ فصل و ۶۰ ماده تهیه شده و برابر مقدمهٔ آن، ریاست افتخاری جمعیت با ولیعهد بود. اگر چه به روایت دکتر امیراعلم، شاه و ولیعهد با طفره رفتنهای مکرر، از شرکت در مجلس که به منظور افتتاح جمعیت برپا شده بود، خودداری کردند، اما نخستین جلسه رسمی کمیته مرکزی جمعیت در مرداد ماه سال ۱۳۰۲ تشکیل گردید. جمعیت شیر و خورشید سرخ نخستین و بزرگترین جمعیت خیریه ایران است که عهده دار وظایف مهم و متعددی در مسائل مربوط به امداد رسانی در حوادث غیرمترقبه و امدادی، تأسیس بیمارستان و درمانگاه، تهیه دارو و تجهیزات پزشکی، تربیت پرستار، نگهداری از کودکان بی سرپرست، ارائه برنامههای ویژه برای جوانان و برخی فعالیتهای عمرانی در داخل و خارج از کشور بوده است.
اولین تجربههای جمعیت شیر و خورشید سرخ
نخستین حرکت امدادی جمعیت، کمک به زلزله زدگان تربت حیدریه بود که در زمانی که هنوز هیچ گونه امکاناتی در اختیار جمعیت نبود، به همت دکتر امیراعلم صورت گرفت. از جمله این کارها تعیین هیئت مرکزی مؤسسه، تشکیل هیئتهای مختلف جمعیت در بعضی ایالتهای کشور و نیز راه اندازی مجلهای به عنوان ارگان رسمی جمعیت به نام « شیر و خورشید سرخ» بود. در سال ۱۳۰۶ در جلسهٔ هیئت مرکزی جمعیت، به ترتیب حسن مستوفی الممالک، سیاستمدار مشهور به عنوان رئیس و دکترامیراعلم به عنوان نایب رئیس اول جمعیت انتخاب شدند. اعضای این کمیته مرکزی، از میان بنیانگذاران و یاری رسانندگان به جمعیت و درجلسه عمومی جمعیت انتخاب میشدند. در سال ۱۳۰۷ نیز نخستین اقدامات برای تشکیل جمعیت زنان شیر و خورشید سرخ ایران صورت گرفت. در سالهای بعد، تشکیلات جمعیت رو به گسترش گذاشت و بسته به موقعیت افراد عضو جمعیت به کمک سانحه دیدگان و نیز نیازمندان می شتافت. از جمله این موارد، کمک رسانی به زلزله زدگان شیروان در سال ۱۳۰۸ خورشیدی بود. در همین سال نیز کنفرانس دیپلماتیک ژنو درباره صلیب سرخ بینالمللی، نشان شیر و خورشید سرخ را در کنار نشانهای هلال احمر و صلیب سرخ به عنوان نشان امدادی و دارای مصونیت در میادین نبرد به رسمیت شناخت. همچنین اقداماتی برای گسترش تشکیلات جمعیت صورت گرفت. از جمله سازمان جوانان جمعیت، عهده هدار مسئولیت آموزش جوانان در جهت حس وظیفهشناسی و همکاری اجتماعی بوجود آمد. اقداماتی نیز جهت تأسیس چند واحد بیمارستانی و تشکیل ترابری جمعیت صورت گرفت.
هلال احمر در ایران
بعد از پیروزی انقلاب ایران در بهمن ماه ۱۳۵۷، دولت ایران در سال ۱۹۸۰ رسما به فدراسیون جهانی اعلام کرد که از این پس به جای نماد شیر و خورشید سرخ، همانند دیگر کشورهای اسلامی از «هلال احمر» استفاده خواهد کرد. فدراسیون جهانی صلیب سرخ و هلال احمر نیز اعلام کرد که استفاده از آرم «شیر و خورشید سرخ» به شکلی انحصاری در اختیار ایران است و اگر نظام سیاسی موجود، تمایلی به استفاده از این آرم ندارد، این حق ملغی نمیشود. بنا به اعلام این فدراسیون، دولت ایران در هر زمانی که بخواهد میتواند از نشان شیر و خورشید سرخ استفاده کند و تمامی کشورهای عضو فدراسیون باید به این آرم احترام بگذارند و این آرم، بار حقوقی کاملا برابر با صلیب سرخ و هلال احمر دارد.
نظرات شما عزیزان:
ارسام
ساعت18:11---29 ارديبهشت 1391
درود بر تو
تو هنو زخونسردی یا نه مهم نیست ... مهم اینه میخوای خونسرد باشی ...
برقرار باش و همیشه گویا
مهیار
ساعت17:32---28 ارديبهشت 1391
داداش چرا دیگه نمی نویسی
مطلب نداری؟
اگه نداري این عبارتو تو گوگل سرچ كن
(كوروش چگونه بابل را فتح کرد)
نتایج خوبی پيدا میشه
امیررضا
ساعت11:31---28 ارديبهشت 1391
درود به تو آقا افشین گل.وقت کردی یه سر به وبم بزن البته به قسمت موضوعات مطالبم برو مطلبای جالبی گذاشتم منتظرتم بدرود.
afshin
ساعت20:17---26 ارديبهشت 1391
عجب اسم قشنگی داشته !!!
آخه هلال احمرم شد اسم ؟؟؟
mahyar
ساعت15:00---26 ارديبهشت 1391
سلام رفيق
آقا هر روز به وبلاگت سر ميزنم ؛ خيلی با حاله
بعضیا پيامای خنده داری برات فرستادن
اصلا توجه نکن
كارت عالیه
به يادت هستم
به يادم باش